Verbinden is de sleutel

Anoek en Ineke werken in de Nijmeegse proeftuin ‘Samen Verder’



Gedragdeskundige Anoek Janssen en gezinsmanager Ineke Weeteling werken in de proeftuin ‘Samen verder’ in de regio Gelderland-Zuid. In de Nijmeegse wijk Dukenburg trekken deze jeugdbeschermers samen op met het lokale team en andere partners in de wijk. Vanuit een kantoor in het wijkcentrum begeleiden zij verschillende gezinnen in de wijk bij wie een veiligheidsrisico speelt. Hoe bevalt de samenwerking? Welke perspectieven biedt deze manier van samenwerken en wat zijn de hobbels op de weg?

De toekomst vormgeven
Samen Verder is één van de proeftuinen die voortvloeien uit het Toekomstscenario Kind- en Gezinsbescherming en is in november 2022 gestart. Gezinsmanager Ineke is betrokken sinds mei 2023. Het constante overdragen van gezinnen en de lange wachtlijsten in de jeugd- en volwassenhulp maakten haar moedeloos. Daarom pakte ze de nieuwe uitdaging bij Samen Verder aan. Anoek startte in juli 2023 in de proeftuin.

‘Met korte lijntjes samenwerken, dichtbij de gezinnen blijven staan en op zoek gaan naar de onderliggende patronen van het geweld: dat is de toekomst van kind- en gezinsbescherming. Ik wil die toekomst mee vormgeven.’ Anoek

Zeker zes organisaties, een ervaringsdeskundige en een SPV’er
Het integrale team in Dukenburg werkt vanuit een kantoor in het wijkcentrum. De belangrijkste samenwerkingspartners in het team zijn Jeugdbescherming Gelderland, buurtteam Oidos, Raad voor de Kinderbescherming, Veilig Thuis en Moviera. Bij het casuïstiekoverleg sluiten ook een sociaalpsychiatrisch verpleegkundige en een ervaringsdeskundige aan.

‘De meeste gezinnen die we begeleiden komen via het buurtteam bij ons.  Of iemand loopt zelf binnen omdat het gezin hulp nodig heeft. Dan wordt hij eerst opgevangen aan de balie. Tijdens ons casuïstiekoverleg bekijken we welke expertise het gezin nodig heeft. We vullen elkaar aan en leren van elkaar. Wij weten veel over de risico’s van onveiligheid bij de kinderen. Moviera heeft bijvoorbeeld veel expertise over de mechanismen van verschillende vormen van huiselijk geweld. Onze betrokkenheid verschilt per gezin, bij een ondertoezichtstelling ben ik verantwoordelijk, andere keren denk ik vooral mee.’ Ineke

Korte lijntjes, grote bereidwilligheid
Anoek en Ineke waren gewend dat Jeugdbescherming pas in beeld kwam als er een jeugdbeschermingsmaatregel nodig was omdat de problemen in het gezin hoog waren opgelopen. Nu is hun rol anders: ze worden meteen ingeschakeld als er sprake is van onveiligheid. Ineke en Anoek kunnen meteen vanuit hun eigen expertise en die van collega’s aan de slag in de gezinnen. Het is niet langer nodig om te wachten op onderzoeksresultaten van een andere organisatie als Veilig Thuis. Ineke en Anoek leren de gezinnen zelf kennen en het gezin heeft zo veel minder hulpverleners over de vloer.

‘Omdat we eerder zijn betrokken krijgen we meer zicht op wat de gezinnen en zeker ook de kinderen allemaal hebben meegemaakt. We merken dat gezinnen ook meer bereid zijn om samen te werken met ons.  Dat heeft een positief effect. Gezinnen zijn sneller en beter geholpen.’ Ineke

Meteen aan de slag
Ineke en Anoek voelen zich goed in hun nieuwe rol. Omdat ze kunnen doen wat nodig is voor de gezinnen. Omdat de gezinnen eerder in beeld komen, is er vaker tijd om te ‘vertragen’. Ineke en Anoek kunnen met hun team op zoek naar onderliggende patronen en zo beter begrijpen waarom ieder gezinslid zo reageert of handelt. Die tijd ontbreekt als je pas ingeschakeld wordt om een kinderbeschermingsmaatregel uit te voeren.

‘Een collega van het Buurtteam vertelde laatst dat er een vrouw binnen was gelopen die aangaf dat ze geslagen was.  Ineke kon toen meteen meelopen en de ernst van de situatie inschatten. Moviera is de volgende dag al aan de slag gegaan in het gezin. Omdat er meteen hulp kwam voor het gezin, is het geweld niet verder geëscaleerd. We konden aan de slag met onderliggende problemen.’ Anoek

Samenwerking met lokale team
Toen Anoek nog niet in de proeftuin werkte ontbrak vaak de tijd om met het lokale team op één lijn te komen. In de proeftuin vormen korte lijntjes de basis. Constante afstemming verbetert de samenwerking aanzienlijk: deze positieve ervaring neemt Anoek mee voor de rest van haar carrière. Ineke knikt instemmend. Ook zij kijkt met bewondering naar de collega’s van het buurtteam.

‘Door nauw samen te werken is er meer tijd om het tempo van het gezin te respecteren. Onze collega’s van het buurtteam kunnen dat goed, de directe hulpvraag van het gezin centraal zetten is de kern van hun aanpak.’ Ineke

Gezamenlijke taal
Als collega’s uit zoveel verschillende organisaties samenwerken, dan ontstaat er soms verwarring en discussie. Elke organisatie heeft een eigen werkwijze, een eigen cultuur en eigen taal. Zo worden centrale begrippen als ‘veiligheid’ of ‘trauma’ in de verschillende organisaties net wat anders ingekleurd. Ineke en Anoek zien het belang van een gezamenlijke taal zoals de TOP-3 methodiek.

Verbinden is de sleutel
Ineke en Anoek werken in het wijkcentrum in Dukenburg. Het is een levendige bedoeling. Bejaarden komen er poolen. Buurtteammedewerkers die niet meewerken in de proeftuin lopen regelmatig binnen. Ineke en Anoek kennen de twee wijkagenten, huisartsen, docenten en interne begeleiders van de wijkscholen, collega’s bij de woningcorporaties etc. En de buren van de gezinnen die ze begeleiden, leren ze steeds beter kennen.

‘Je kunt aan relaties bouwen. We leren de netwerken in de wijken steeds beter kennen. Ook die van de gezinnen. Je merkt hoe de gezinnen elkaar kennen en met elkaar verbonden zijn. Als we die verbindingen goed in beeld hebben kunnen we deze netwerken benutten. Verbinden is de sleutel.’ Ineke