‘Een stabiel en vitaal team is de basis’

Willeke Morren deed met een projectgroep onderzoek naar veerkracht



P&O-adviseur Willeke Morren maakt er haar missie van om het menselijke in de organisatie centraal te zetten. Jeugdbescherming vindt het belangrijk goed voor haar medewerkers te zorgen zodat collega’s zich gewaardeerd voelen en lekker in hun vel zitten. Met een divers samengestelde projectgroep deed Willeke het brede ‘Onderzoek naar veerkracht’. Dit onderzoek brengt de oorzaken van werkdruk, verzuim en verloop in beeld. En, nog belangrijker, het toont welke factoren cruciaal zijn voor de veerkracht en energie van de medewerkers. Dat kom je het beste te weten als je met een open blik in gesprek gaat met medewerkers en hun menselijke ervaringen centraal zet.

Hoge respons en veel animo
Het brede onderzoek naar werkdruk, verzuim en verloop startte in september 2022. Net als andere organisaties in de jeugdzorg kampt Jeugdbescherming met hoge verloop- en verzuimcijfers. We doen veel, maar doen we ook het juiste? Welke aanpak werkt echt? Hebben we alle oorzaken van verloop en verzuim goed in kaart? Het onderzoek bestaat uit meerdere onderdelen. Het online gedeelte, het Werkbelevingsonderzoek (WBO), kende een hoge respons. Maar liefst 70 procent van de medewerkers van Jeugdbescherming Amsterdam vulden het in. Voor het onderzoek naar het verloop analyseerden Willeke en haar collega’s de verslagen van gesprekken van medewerkers die Jeugdbescherming verlieten.  

‘Het onderzoek naar langdurig verzuim bestond uit persoonlijke interviews, zowel met mensen die langdurig ziek zijn geweest als met hen die al langer bij Jeugdbescherming werken en vrijwel nooit ziek zijn. Twee collega’s en ik spraken vierentwintig gezinsmanagers. We keken ook naar de groep zonder langdurig verzuim – wat maakt deze groep minder vatbaar? We waren echt geraakt door de openhartigheid en kwetsbaarheid waarmee de medewerkers in gesprek gingen. Niemand kiest ervoor ziek te worden, bijna iedereen wil niets liever dan weer snel aan de slag gaan.’

Stabiel en vitaal team als hoeksteen
Het onderzoek gaf een vrij eenduidig beeld. Werken in een stabiel, vitaal en gezellig team en binnen dit team steun en kameraadschap ervaren, is dé hoeksteen van een vitale organisatie. Een vitaal en steunend team draagt aanzienlijk bij aan werkplezier én rust. Daarbij is het belangrijk dat grenzen van medewerkers gerespecteerd worden en dat ze niet het gevoel hebben dat ze anderen in de steek laten als ze ‘nee’ zeggen.

‘Werken in een veilig team en bij je collega’s een luisterend oor en steun vinden: het klinkt misschien soft. Maar dat is het niet. Juist in een veilig team mag je van mening verschillen. Als je schuurt, wordt je blik breder. Samen kom je veel verder.’   

Ontwricht moreel kompas
Mensen die voor Jeugdbescherming werken, doen dat allemaal vanuit een sterke gedrevenheid. Ze willen van betekenis zijn voor kinderen in een kwetsbare positie. Morele frustratie ligt op de loer als de harde realiteit – in een sector die onder druk staat en lange wachtlijsten kent – ervoor zorgt dat je niet kan doen wat nodig is. Daar komt ook nog eens bij dat de verwachtingen vanuit de maatschappij over jeugdzorg hoog gespannen zijn en er onder een kritisch vergrootglas gekeken wordt naar wat niet goed gaat. Volgens Willeke is het bij een gesprek over werkdruk belangrijk om verder te kijken dan naar ‘klassiekers’ als een hoge administratieve werklast, het continu presteren op 120 procent of de disbalans tussen werk en privé.

‘Het onderzoek toont aan dat ervaren werkdruk nauw verbonden is met het morele kompas. Als je knetterhard werkt om actuele veiligheid voor elkaar te krijgen en dan de hele tijd tegen muren botst, ontwricht dit je morele kompas. Constant brandjes blussen, achter de feiten aanhollen, niet kunnen doen wat nodig is, dat doet iets met de moraal van de medewerker. Terwijl normen en waarden juist zo’n belangrijke motivator vormen in deze sector.’

Menselijkheid omarmen
In het onderzoek ging het er vooral om te kijken welke factoren bijdragen aan de vitaliteit van medewerkers.  Als je je in interviews openstelt voor menselijke ervaringen vind je in de persoonlijke verhalen de passie en gedrevenheid. Als je die als organisatie centraal stelt, laat je mensen floreren in veilige en vitale teams en het kan weer gaan stromen. 

‘Op mijn vijftigste heb ik aan mijn grillige studieloopbaan en carrière ook nog een master ‘Change & Implementation’ toegevoegd. Mijn scriptie ging over Ubuntu-leiderschap. In deze Afrikaanse cultuur zie je hetzelfde. Als we onze menselijkheid omarmen en vanuit het ‘wij’ vertrekken, komen we tot bloei. Samen kunnen we zorgen voor de verandering die nodig is.’

–

–