Werk-leertraject geeft jong en oud talent de ruimte

De een is net afgestudeerd en heeft nog geen werkervaring. De ander mist het juiste papiertje, maar heeft er wel al een succesvolle carrière in een andere branche op zitten. Allebei kwamen tot voor kort niet snel in aanmerking voor een baan als gezinsmanager. Zonde, want hierdoor liep Jeugdbescherming veel potentieel mis. Daarom is er nu een werk-leertraject voor gezinsmanagers in opleiding (GIO). Stagiair(e)s, starters en zij-instromers krijgen de kans om in een jaar tijd toe te groeien naar de rol van gezinsmanager. Trajectbegeleider Miranda Koop begeleidt hen.

Lees ook: Carrièreswitch naar Jeugdbescherming: niet makkelijk wel mooier.

Miranda heeft een jarenlange achtergrond als senior gezinsmanager en weet hoe mooi het vak van gezinsmanager is. Als trajectbegeleider helpt ze nu gezinsmanagers in opleiding toegroeien naar deze prachtige, maar pittige functie. Miranda legt uit waarom het traject is ontwikkeld. “Het is geen geheim dat jeugdzorg al langer kampt met een tekort aan mensen. Tegelijkertijd zagen we te veel startende gezinsmanagers na korte tijd weer uitstromen. Zij gaven aan dat ze te snel teveel verantwoordelijkheid kregen. Daarom zijn we op zoek gegaan naar een manier om mensen die gezinsmanager willen worden, maar nog niet veel ervaring hebben, meer tijd en ruimte te geven om het vak te leren. Met dit opleidingstraject als resultaat.”

Voor iedere professional met potentie
Het werk-leertraject is er voor drie soorten professionals: oud-stagiair(e)s bij Jeugdbescherming, professionals met een opleiding in het jeugdzorgdomein maar zonder relevante werkervaring en zij-instromers. Miranda: “Een stagiair(e) kan bij ons afstuderen en tijdens dit traject al gerichte werkervaring opdoen. Hetzelfde geldt voor de starter die al een hbo- of wo-opleiding in het jeugddomein heeft afgerond. Zij-instromers doorlopen een iets uitgebreider traject. Deze mensen wil het roer in hun carrière omgooien. Zij hebben een andere achtergrond en volgen daarom een aanvullend programma, gericht op de basiskennis van jeugdwerk. Om uiteindelijk als gezinsmanager te kunnen werken, doorlopen zij later nog een traject voor hun SKJ-registratie. Alleen met deze registratie op zak mag een gezinsmanager uiteindelijk zelfstandig gezinnen begeleiden.”

‘We bouwen aan het zelfvertrouwen van mensen en leren hen op tijd hun grenzen aangeven.’

Langzaam toegroeien naar ‘ik kan het’
Het nieuwe traject moet ervoor zorgen dat aanstaande gezinsmanagers rustig toegroeien naar het moment waarop ze het werk als gezinsmanager zelfstandig kunnen uitvoeren. Miranda: “Veel startende professionals vinden het prettig om niet meteen de volledige verantwoordelijkheid te dragen voor gezinnen en doen liever eerst meer praktijkervaring op. Tijdens het traject bouwen we aan het zelfvertrouwen van mensen en leren we hen op tijd hun grenzen aangeven. Uit ervaring weten we namelijk dat juist beginnende gezinsmanagers vaker over hun grenzen heen gaan. Puur vanuit hun verantwoordelijkheidsgevoel. Nu werken we samen toe naar het punt waarop iemand helemaal klaar is voor de volgende stap.”

Andere achtergrond geeft frisse blik
Momenteel begeleidt Miranda ruim twintig gezinsmanagers in opleiding. Er is veel interesse voor het traject. Miranda: “Heel veel verschillende mensen reageren op het opleidingstraject.  Dit levert een mooie diversiteit op. Mensen die er al een carrière in een ander werkveld op hebben zitten, missen de kennis en ervaring over jeugdzorg maar als zij-instromer nemen zij werk- en levenservaring op een heel ander vlak mee. Die andere achtergrond biedt frisse inzichten voor het hele team.”

Van goede start tot doorstroom
Miranda volgt iedere nieuwkomer vanaf de eerste sollicitatie tot het moment dat deze doorstroomt als trainee. “Een goede start begint met een goede afstemming van de verwachtingen. Van de gezinsmanager in opleiding en diens team. Tijdens het traject spreken we elkaar in het begin wekelijks en later naar behoefte. In die gesprekken bespreken de GIO en ik wat er goed gaat en waar deze eventueel tegenaan loopt. De begeleiding die ik geef is persoonlijk en op maat. Bij sommigen kan ik op de achtergrond blijvend, anderen hebben behoefte aan meer contact. Bijvoorbeeld omdat ze het lastig vinden om iets in hun team te bespreken. Ik vind het leuk steeds opnieuw uit te zoeken wat iemand nodig heeft om zich hier helemaal thuis te voelen en met plezier het werk te doen. Deelnemers geven aan dat zij de aandacht die er is voor hun ontwikkeling fijn vinden. Je ziet ook echt de groei die mensen doormaken. Op een bepaald moment gaan de kwartjes vallen en raken mensen meer ontspannen.”

Carrièreswitch naar Jeugdbescherming: niet makkelijk wel mooier

Mariken was freelance productmanager in de mode. Grote modebedrijven huurden haar in vanwege haar expertise. Nu leert ze als zij-instromer bij Jeugdbescherming vooral van anderen. En is ze nog elke dag blij met haar keuze om op haar 47e opnieuw te beginnen.

 “Ik had een drukke baan, waarin ik als schakel optrad tussen ontwerpers en fabrikanten. In 2009 verloor ik mijn baan. Tijdens een outplacementtraject kwam ik erachter dat ik werk nodig heb dat ertoe doet. Maar wat dat precies inhield, wist ik op dat moment nog niet. Dus bleef ik hangen in de kledingbranche. Wel ging ik drie uur per week als vrijwilliger aan de slag bij de Kindertelefoon. Al snel gaf dat meer voldoening dan de rest van mijn werkweek.”

Op zoek naar: wat dan wel?
“Uiteindelijk was het dankzij Corona dat ik besloot het roer om te gooien. Omdat ik toen de tijd had om stil te staan bij wat ik echt wilde.” Een traject tot zij-instromer in het basisonderwijs leek het meest toegankelijk omdat Mariken hts Bedrijfskunde had gedaan. Toch twijfelde ze. Tot ze een vacature zag als zij-instromer bij Jeugdbescherming. “Zodra ik de vacaturetekst las, wist ik: dít wil ik gaan doen!. Gelukkig werd ik na een uitgebreide sollicitatieprocedure toegelaten.”

Eerst kijken en luisteren, dan doen
Als gezinsmanager in opleiding (GIO) loopt Mariken een jaar lang mee met collega’s in haar team. Mariken: “Het is fijn om verschillende mensen aan het werk te zien. Iedereen heeft een eigen stijl en hoeveelheid ervaring. Dat maakt het meelopen afwisselend en leerzaam. Gedurende het traject krijg je als GIO een steeds actievere rol. De eerste drie maanden kijk en luister je mee in gesprekken met gezinnen. Ook bezoek je overleggen, zittingen en intervisiebijeenkomsten. Vervolgens raak je meer betrokken bij de begeleiding van gezinnen, om uiteindelijk de rol van je collega over te nemen. Vanaf dat moment kijkt de verantwoordelijke gezinsmanager mee en ben jij degene die de gesprekken voert. Op dat punt ben ik nu beland. Spannend, want nu ben ik niet langer de bijrijder, maar kruip ik zelf achter het stuur.”

‘Ook al heb ik als zij-instromer nog niet alle kennis paraat, ik breng wel mijn levenservaring mee.’

Persoonlijke aandacht
Tijdens het nieuwe werk-leertraject krijgen de gezinsmanagers in opleiding (GIO’s) veel persoonlijke begeleiding. Ze hebben regelmatig contact met hun trajectbegeleider en krijgen iedere week een-op-een coaching van de senior gezinsmanager. Ook zijn er intervisiebijeenkomsten waar GIO’s elkaar ontmoeten en ervaringen uitwisselen. Mariken: “Ik voel me door Jeugdbescherming aan alle kanten gestut en gesteund. Zo volgt mijn trajectbegeleider mijn voortgang en kan ik bij haar terecht als ik ergens tegenaan loop in mijn studie of werk. Zij heeft wat meer afstand tot het werk dan mijn team en kan daarom een neutraler advies geven. De senior gezinsmanager ziet mij juist in de dagelijkse praktijk en weet me hierdoor op de juiste momenten het vertrouwen te geven om de volgende stap te zetten. Dankzij die begeleiding werk je op heel natuurlijke wijze aan je ontwikkeling.”

Wennen aan leren
Alle gezinsmanagers in opleiding doorlopen een programma van praktijkgerichte trainingen via de Akademie. Omdat zij-instromers geen achtergrond op het gebied van jeugdwerk hebben, volgen zij ook twee modules Social Work. Deze bleken een hele kluif. Mariken: “Ik had al jaren geen studieboek meer opengeslagen en moest nu vol aan de bak met compleet nieuwe materie, die bovendien in een e-learning was gegoten. Ik kom uit de tijd van de handgeschreven samenvattingen, dus het was behoorlijk schakelen. Pas na drie maanden kreeg ik een beetje door hoe ik het moest aanpakken.”

Les in nederigheid
Onderaan de ladder beginnen is even wennen als je gewend bent dat anderen je inhuren vanwege je expertise. Toch heeft die ervaring Mariken ook iets opgeleverd: “Waar ik eerder gewend was het voortouw te nemen, ben ik nu afhankelijk van anderen. Als collega’s dan druk zijn of ik om een bepaalde reden niet kan aanschuiven bij een gesprek, moet ik even wachten. Dat voelt als een mooie les in nederigheid. Tegelijkertijd merk ik dat ik op andere manieren een bijdrage kan leveren. Want al heb je nog niet alle kennis paraat, je brengt wel je levenservaring mee. Zo bellen collega’s mij regelmatig om te sparren of hun verhaal te delen.”

Op het juiste moment
In mei rondt Mariken haar jaar als gezinsmanager in opleiding af. Daarna volgt het traject naar SKJ-registratie. Pas als deze binnen is, mag Mariken zelfstandig verder als trainee-gezinsmanager. Een heel traject, maar een stuk korter dan gebruikelijk. Mariken: “Ik ben blij dat deze route bestaat. Voor mij was vier jaar pedagogiek studeren om een carrièreswitch te kunnen maken, geen optie. Deze baan, Jeugdbescherming; alles klopt op dit moment. Twintig jaar geleden was ik nog niet klaar voor deze kans. Ik had eerst andere ervaringen nodig om dit werk nu met zelfvertrouwen en inzicht te kunnen doen. Ik kan meer mijzelf zijn en mijn persoonlijke kwaliteiten beter benutten. Dat maakt deze baan niet makkelijker, maar wel mooier.”